10 Innovatielessen uit de praktijk

Wat versta ik onder innoveren?
Innoveren is ‘hot’. Er zijn vele definities van in omloop. Goed om even stil te staan bij wat ik in dit kader onder innoveren verstaan. Ik maak gebruik van twee definities.

Innovatie is de geslaagde in gebruik name van nieuwe producten, concepten, processen of diensten met toegevoegde waarde. Het mooie van deze definitie is de nadruk die het legt op het praktisch nut van een innovatie. Heeft iets geen nut dan is het dus geen innovatie. Ook benadrukt deze omschrijving het in gebruik nemen van een innovatie. Zo maak je een helder onderscheid tussen de begrippen ‘idee’ en ‘innovatie’. Pas als je iets daadwerkelijk in gebruik neemt spreek je van een innovatie.

De tweede definitie vat innovatie op als leerproces. Innovatie en het werken aan innovatie wordt dan gezien als een kennisproductief leerproces waarin mensen kennis verzamelen, delen, op een nieuwe manier combineren en productief toepassen in de vorm van een slimme oplossing (Verdonschot e.a. 2009). Innovatie opvatten als leerproces heeft mijns inziens veel voordelen. Ik ga daar verderop in de blog nader op in.

Wat was het vraagstuk waaraan we werkten?
De afgelopen twee jaar hebben we met zes adviseurs in zo’n 100 kinderopvangorganisaties gewerkt aan urgente leer- & vernieuwingsvraagstukken. Meer informatie hierover vind je in de etalage van het project.
Eén van de organisaties waarvoor ik als adviseur aan de slag ging was het gastouderbureau Korelon. Samen met de directrice van Korelon formuleerden we het vraagstuk als volgt:

• hoe maken we Korleon nóg aantrekkelijker voor haar klanten?
• hoe doen we dat op een manier dat het plezier en vertrouwen van medewerkers om aan de vernieuwingen te werken kan groeien?

Wat hebben we gedaan?
Met een werkgroep bestaande uit drie opvangconsulentes, een wervingsconsulente en een stafmedewerkster gingen we aan de slag. De directrice vervulde de rol van opdrachtgever. Als adviseur ondersteunde ik hen in dit innovatieve traject. We besloten om een pilot te doen in één regio en daar een (gast)oudermeeting te organiseren. Op deze avond gingen we met (gast)ouders op zoek naar ideeën voor vernieuwing.  Dit leverde veel op! Na de bijeenkomst besloten we om elk werkgroeplid zelf een nieuw groepje te laten vormen met collega’s om een thema voor vernieuwing nader uit te werken. Deze groepjes presenteerden onlangs hun vorderingen. Daarbij viel op dat alle betrokkenen de voorgestelde vernieuwingen zeer concreet wisten te verwoorden. Enkele thema’s vragen om nader onderzoek. Andere voorgestelde verbeteringen zijn al gerealiseerd of dit vindt op korte termijn plaats. Nieuwe pilots zullen ontstaan. Er is focus en eigenaarschap bij alle betrokkenen om ervoor te gaan!

Welke 10 praktische innovatielessen halen we eruit?
Met de werkgroepleden evalueerden we het inhoudelijke en procesmatige resultaat tot dan toe. Hieronder beschrijven we de 10 lessen die we leerden.

1.        Werk vanuit passie
Werken vanuit passie geeft vertrouwen en de moed om letterlijk over grenzen te gaan. Zo’n grens was voor Korelon bijvoorbeeld een actieve rol spelen binnen social media als Twitter, Facebook en Linkedin. Door medewerkers de ruimte te geven aan thema’s te werken waar hun hart ligt werden nu echt grenzen overgegaan.

2.        Urgentie en uitdaging
Urgentie zorgt voor momentum voor het innovatieve project waaraan je werkt. Een belangrijk moment dat ons een gevoel van urgentie gaf was de bijeenkomst met (gast)ouders. We hadden zoveel mooie dingen gehoord. Nu moesten we er wel een vervolg aan geven. Met elkaar zijn we deze uitdaging aangegaan.

3.        Waarderend onderzoeken
Waarderend onderzoeken zorgt ervoor dat je relevantie inzichten opdoet over en voor je klanten. De kern van waarderend onderzoeken schuilt in dat wat nu al de moeite waard is nog krachtiger maker. Het negatieve geef je ook een plek, waarbij je het omdenken bij klanten stimuleert (hoe zou je willen dat het er wel uitziet?). Het stellen van vragen, oprechte nieuwsgierigheid en het uitstellen van je oordeel passen hier ook bij.

4.        Innoveren zien als leerproces
Het mooie aan het kijken naar innovatie als leerproces is dat er nieuwe ideeën ontstaan over hoe je die processen goed kunt inrichten en ondersteunen. Leren van successen en ook het maken van fouten hoort daarbij. Je leert door te proberen en stil te staan bij de ontdekkingen die je doet.

5.        Denken in driehoeken
Hierbij gaat het om het dichten van de kloof tussen ‘werkvloer’ en management. Die kloof is ongeveer als volgt: de werkvloer is niet in staat om de visie van het management goed te vertalen en het management heeft nagenoeg geen idee van wat zich in het dagelijks werk nu eigenlijk afspeelt. Met het denken in driehoeken waarbij je rond een gewenst resultaat drie rollen onderscheidt (initiator, actor en ondersteuner) creëer je verantwoordelijke relaties en kun je deze kloof dichten.

6.        Focus
Focus zorgt voor snelheid en het verkort de time-to-market. Je wilt je klanten immers niet te lang en zeker niet onnodig laten wachten. We stimuleerden de werkgroepjes focus aan te brengen aan de hand van de 2 x 2 vragen.
 
7.        De brug bouwen terwijl je erover loopt
We merkten dat het goed werkte om als werkgroepleden regelmatig 1 à 2 uur ‘de koppen bij  elkaar te steken’. Daarbij probeerden we telkens de te zetten vervolgstappen voor de komende weken expliciet te maken. Doen en denken wisselen elkaar af. We hebben weinig energie verspeelt in het zoeken naar die ene oplossing voor het vraagstuk. Door elkaar regelmatig op te zoeken ‘bouwden we de brug terwijl we er al over liepen.’
 
8.        Werken in teams
Door in teams te werken vulden we elkaar goed aan. Zo kwamen mooie resultaten tot stand. Het investeren in draagvlak voor de in gang gezette koers of voor de ideeën voor vernieuwing die in de gesprekken met (gast)ouders ontstonden was zo ook nooit een issue. Werken aan vernieuwing doe je samen!
 
9.        Ervoor gaan staan
Door ervoor te gaan staan en er vastberaden in te zijn kom je op plaatsen waar nog niemand (in je organisatie) ooit was. Vernieuwen vraagt om lef. De combinatie van de hiervoor genoemde lessen heeft eraan bijgedragen dat mensen er letterlijk voor zijn gaan staan. Innovatie kan niet zonder!
 
10.      Maak gebruik van nieuwe technologie
Nieuwe technologie maakt nieuwe oplossingen mogelijk. In dit project ging het om het benutten van social media, het verbeteren van de service via website en digitale klantomgeving. Ook de mogelijkheid voor het ontwikkelen van een app ten behoeve van de dienstverlening voor (gast)ouders wordt nader onderzocht. Met directrice en werkgroepleden maakten we gebruik van FaceTime en Whatsapp. Het zijn natuurlijk geen baanbrekende nieuwe uitvindingen. Toch bleken het handige technologieën te zijn waar we als werkgroepleden voordeel van hadden  en die in de nabije toekomst voor klanten het verschil kunnen maken.

Tot slot
In dit traject hebben we innovatie opgevat als expeditie. Nu we al een flink eind op weg zijn hebben we er met elkaar deze 10 innovatieve lessen uitgehaald. We hopen dat het je inspireert om zelf ook op innovatie expeditie te gaan!

Marcel Nooijen
Adviseur, coach en ondernemer