Nu organisaties in hoog tempo veranderen en innoveren heeft de aandacht voor teamwork een enorme vlucht genomen. Werk wordt steeds complexer en is vaak te complex voor één individu. Teams kunnen individuen overtreffen in het oplossen van complexe taken. Toch lukt het teams vaak niet beter te presteren dan hun slimste teamlid alleen zou kunnen doen. Hoe haal je het beste uit je team?
Onlangs promoveerde Karin Derksen op een onderzoek naar de vraag:
"Hoe kunnen teams ontwikkelruimte creëren met als doel het best mogelijke resultaat te halen?" Voor verschillende opdrachtgevers werk ik samen met haar en steeds meer teams aan vraagstukken die hiermee samenhangen.
De effectiviteit van een team is complex omdat veel aspecten een rol spelen. Interacties tussen teamleden zijn echter het meest van inlvoed op de effectiviteit. Deze staan dan ook centraal in het onderzoek. De uitdaging was om een praktisch concept te ontwikkelen voor teams, managers en iedereen die met teams werkt. Dat is gelukt!
Wat is een team?
De beelden daarover lopen nogal uiteen. Een team is in dit verband een groep van 3 tot maximaal 15 personen die samenwerken aan een opdracht. Ze hebben een gemeenschappelijk doel en hebben elkaar nodig om dat doel te bereiken. De teamleden vervullen verschillende rollen en taken. Een team kan bijvoorbeeld een bestaand team in een organisatie zijn, een zelfsturend team, een task-force, een projectteam, een gelegenheidsteam, een virtueel team etc.
Wat is teamontwikkelruimte en hoe maak je dat?
Teamontwikkelruimte is een sociale en mentale ruimte die voortkomt uit interacties tussen teamleden en de interactie van het team en de omgeving. De ruimte staat niet vast maar is dynamisch. Hoe meer teamontwikkelruimte teams maken hoe groter hun kans op succes. Team maken de ruimte door vier activiteiten te ondernemen: toekomst creëren, reflecteren, organiseren en dialoog voeren.
Dat lijkt heel eenvoudig of...?
Hoe eenvoudig het maken van teamontwikkelruimte ook lijkt, veel teams vinden het lastig. Dat komt vanwege de spanning die zit in de vier activiteiten zoals blijkt uit onderstaande tabel.
De twee oriëntaties lijken op gespannen voet te staan met elkaar, en tegelijkertijd lijken teams ze wel beide nodig te hebben. Uit het onderzoek blijkt dat succesvolle teams de paradox vaker herkennen. Ze omarmen beide zijden en proberen daartusen te balanceren. Niet succesvolle teams zien de paradox niet, of proberen deze te ontkennen. Ze kiezen veelal om te focussen op de performance oriëntatie.
Hoe zit het met leiderschap in teams?
Een belangrijke conclusie uit het onderzoek is dat leiders heel vaak het maken van de ideale teamontwikkelruimte in de weg staan. Teams werken vaak met één leider, ook als zij formeel geen leidinggevende hebben. Vaak blijkt die 'leider' niet de meest geschikte persoon om het beste resultaat uit het team te behalen. Er zijn twee manieren om daar als team goed mee om te gaan:
- Kies een leider die dialoog voert en reflecteert. Deze leiders blijken schaars te zijn omdat ze binnen het team niet direct als leider worden gezien. Bespreek in je team wie er goed zijn in deze twee activiteiten en beleg bij een van hen de leiderschapsrol.
- Deel het leiderschap in het team. Dit ontstaat echter niet vanzelf. Uit het veldexperiment dat Karin deed blijkt echter dat gedeeld leiderschap wel uitgelokt kan worden met een relatief eenvoudige interventie, namelijk het verdelen van activiteitenkaarten. Elk teamlid krijgt daarmee een verantwoordelijkheid in het samenwerkingsproces.
Een voorbeeld van een activiteitenkaart zie je hier.Staat de app al op jouw smartphone?
Via de site
teamontwikkelruimte vind je een gratis web-app voor teams. Daarmee breng je als team heel snel in kaart hoe jullie teamontwikkelruimte is en hoe je die kunt verbeteren.
Conclusies en aanbevelingen
Hoe meer teams de vier activiteiten van teamontwikkelruimte in praktijk brengen hoe meer ontwikkelruimte ze creëren en hoe tevredener zijzelf en derden zijn over hun resultaten.
De vragenlijst kan teams helpen hun ontwikkelruimte te analyseren en beïnvloeden. De vragenlijst is beschikbaar via de gratis teamontwikkelruimte app.
Het model teamontwikkelruimte kan teams helpen de diversiteit die ze nodig hebben beter te begrijpen en te benutten. Als team is het van belang om vertragen (reflecteren en dialoog voeren) telkens af te wisselen met versnellen (toekomst creëren en organiseren). Kies bewust wanneer je als team wat doet. Dit begint bij het vermogen en de bereidheid om de spanning tussen de activiteiten te herkennen en toe te laten.
Gedeeld leiderschap en leiders die vooral dialoog voeren en reflecteren lijken bevorderlijk voor het creëren van teamontwikkelruimte. De meeste leiders blijken echter vooral veel toekomst te creëren en te organiseren. Daarmee belemmeren ze het maken van teamontwikkelruimte en staan dus het behalen van het beste resultaat in de weg. Bespreek als team hoe je het leiderschap invult.
Hoe nu verder?
De samenvatting van het proefschrift van Karin Derksen vind je
hier. Wil je een digitaal exemplaar van de teamwerkwijzer ontvangen mail me dan. Je vindt daarin ook de activiteitenkaarten aangevuld met praktische tips.
Meer weten over hoe je met teamontwikkelruimte het beste uit je team(s) haalt? Bel, app of mail me! Ik ga graag het gesprek met je aan en ik neem de handige Teamwerkwijzer voor je mee.